Hem görsel hem de işitsel bir iletişim aracı olan sinema, renklerin diliyle izleyicilere bir hikâyeden hep daha fazlasını sunuyor.

Nesnelere düşen ışığın yansımasıyla gözlerimizde oluşan renkler, çevredeki varlıklara ve hatta zamana dair oluşan duygularımızı ve kavrayışımızı önemli ölçüde etkiliyor.

Sinemada renk paleti kullanımı, sadece estetik ve görsel tercihlerle ilgili değil, aynı zamanda toplumsal ve kültürel mesajlar da taşıyor.

Sarı, gri, mavi, kırmızı… Tüm bu renkler bazen heyecan ve tutkuyu, bazen de kudret ve saygınlığı simgeliyor.

Hollywood Sineması

Hollywood sinemasına yönelik sık yapılan eleştirilerden biri de renk paletlerinin kullanımının kültürel ön yargıları ve ayrımcılığı derinleştirdiği.

Renkler, izleyicilerin farklı kültürlere, insanlara ve coğrafyalara karşı nasıl bir algı geliştireceklerini doğrudan etkiliyor.

Bağdat denince sarı ya da Moskova denince soğuk renklerin aklımıza gelmesi izlediğiniz filmlerdeki renk paletlerinin zihinlerde bıraktığı bir lekeden başka bir şey değil.

Görsel ayrımcılık, hikayenin anlatısından bağımsız olarak, bir ülkenin ya da toplumun nasıl algılanması gerektiğini izleyiciye dikte eden güçlü bir araç haline geliyor. Ortadoğu halkı, sarı filtreler altında her zaman sıcak, bunaltıcı ve kaosun ortasında yaşam mücadelesi veren insanlar olarak resmediliyor. Bu, izleyicinin empati kurmasını zorlaştıran ve bölgede yaşayan insanları "öteki" olarak görmesine yol açan bir anlatı inşa ediyor.

- Prof. Dr. Ali Murat Kırık Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo, Televizyon ve Sinema Bölüm Başkanı

Peki nedir bu renk paletleri?

Sarı, mavi ve gri…

Hollywood yönetmenleri filmlerinde genellikle bu üç renk paletini kullanıyor.

Latin Amerika, Afrika, Güney Asya veya Orta Doğu’da sarı, ABD ya da Avrupa gibi ekonomik olarak gelişmiş ülkeler mavi, Rusya ve Baltık ülkeleri ise, kasvet, depresyon, mutsuzluk rengi olan gri renk paletleri kullanılıyor.

Hollywood, filtreler kullanarak filmin geçtiği bölgeyi ya da ülkenin duygusunu izleyicilere aktarmaya çalışıyor.

Soğuk renklerle Rusya'yı "tehditkâr" ve "soğuk", sıcak renklerle Orta Doğu'yu "egzotik" ve "tehlikeli" olarak resmederek, toplumsal stereotipleri güçlendirerek bir tür ötekileştirmeye aracılık ediyor.

Kimlik inşası

Belirli ülkeler için sürekli aynı renk paletinin kullanımı izleyicinin gerçekte oranın nasıl olduğunu unutmasına yol açıyor.

Sinema eliyle bir tür kimlik inşası yapılırken, renk paletleri bazen politik amaçlara da hizmet ediyor.

Hollywood, aynı zamanda ABD’nin siyasi olarak “düşmanı” olan yerleri geri kalmış olduğunu göstermek ve izleyicilere onu hissettirmek için soğuk renklere başvuruyor.

Film platformlarında büyük yankı uyandıran Extraction’ın kamera arkası görüntülerine bakabiliriz. Görüldüğü üzere Bangladeş aslında hiçte sarı bir yer değil. Peki neden bu renk paletlerini kullanma ihtiyacı duyuyorlar?

Ya da eskiden sarı renk paletiyle gösterilirken bir anda gri renklere dönen yerler var. Ülkemiz gibi.

Eskiden sarı renklerle anlatılan İstanbul, The Amateur filminde İstanbul sarı renkten soğuk renklere geçiş yapmış gibi görünüyor. Sebebi filmdeki “suçluların” burada olması ve gerilimi artırmak.

Hollywood sinemasında renk paletlerinin kullanımı, kültürel ön yargıları ve ayrımcılığı derinleştiriyor. Bu renklerin kullanımı aynı zamanda kültürel ve politik bir ön yargıya da sebep oluyor.

Özellikle aksiyon filmleri ve savaş dramalarında sıkça görülen bir tasvir biçimi, sadece estetik ve görsel tercihlerle ilgili değil, aynı zamanda toplumsal ve kültürel mesajlar taşıyor.

Hollywood yapımları, belirli ülkeleri "arka plan" karakterleri gibi gösterirken, Amerikan yaşam tarzını, demokrasisini ve kültürünü idealize ediyor. Bu tür anlatılar, ABD’nin yumuşak gücünü kullanarak kültürel bir üstünlük kurmasına olanak tanıyor. Sonuç olarak, Hollywood sadece bir film endüstrisi değil, aynı zamanda ABD’nin küresel etkisini güçlendiren ve dünya sahnesinde kendi pozisyonunu pekiştiren bir stratejik araç olarak işlev görüyor.

- Prof. Dr. Ali Murat Kırık Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo, Televizyon ve Sinema Bölüm Başkanı

Hazırlayanlar :
Tufan Aktaş - Ömer Faruk Madanoğlu - Muhammed R. M. Deniz

Yayın tarihi: Şubat 2025
© Anadolu Ajansı 2025